حصن منصور

از دانشنامه‌ی اسلامی


قلعه «حصن منصور» به نام بانى آن «منصور» از قبیله قیس همزمان با مروان بن محمد آخرین خلیفه اموى است. هارون الرشید قلعه منصور را در ایام خلافت پدرش مهدى عباسی ساخت و با سپاهیان مجهز کرد. ابن خرداذبه، حصن منصور را از مرزهاى جزیره نام برده و مى‌نویسد: از سمیساط تا حصن منصور شش فرسخ و از حصن منصور تا ملطیه ده فرسخ راه است.

این شهر در نیمه اول قرن چهارم قمرى حصار کوچکى بوده است. کشت آن به آب باران بوده و منبر و مسجد جامع داشته است. در سال ۳۰۳ قمری رومیان بر ثغور جزیره حمله و حصن منصور را غارت کردند.

مقدسى درباره حصن منصور فقط همین ‌قدر اشاره کرده که در مرز واقع است. به نوشته ادریسى میان سمیساط و ملطیه شهر کوچکى است که حصن منصور نام دارد و آن دژ خوب و مشهورى است و داراى روستاها و آبادی هاست. در آنجا نعمت فراوان است.

یاقوت حموی مى‌گوید: حصن منصور از نواحى دیار مُضَر و در مغرب فرات نزدیک سمیساط واقع است. بر گرد شهر دیوار و خندق است. باروى آن سه دروازه دارد، در میان شهر دژى است که به گرد آن دو دیوار است.

بعد از قرن هشتم قمرى، حصن منصور به «ادیمان» معروف شد و رومیان (عثمانی ها) در آن زمان آن را «پرها» مى‌گفتند.

پانویس

  1. فتوح البلدان؛ ص ۲۷۷.
  2. همان؛ ص ۲۷۸.
  3. المسالک والممالک؛ ص ۷۳ و کتاب الخراج؛ ص ۷۷.
  4. مسالک و ممالک؛ ص ۶۵.
  5. تاریخ ابن خلدون؛ ج۲، ص۵۹۶.
  6. احسن التقاسیم؛ بخش ۱، ص۴۰.
  7. نزهة المشتاق؛ ج۲، ص۶۵۱.
  8. معجم البلدان؛ ج۲، ص۲۶۵.
  9. سرزمین هاى خلافت شرقى؛ ص ۱۳۱.

منابع

  • حسین قره چانلو، جغرافیاى تاریخى کشورهاى اسلامى، سمت، تهران، ۱۳۸۰، ج‌۱، ص ۳۲۵-۳۲۶.